Sultan Cistern: A Forgotten Byzantine Reservoir in Istanbul
Istanbul, a city rich in Byzantine heritage, is home to numerous ancient structures that tell the story of its glorious past. Among these is the Sultan Cistern (Sultan Sarnıcı), a lesser-known yet historically significant Late Antique cistern believed to date back to the 6th or 7th century. Situated near the Yavuz Selim Mosque, the Sultan Cistern stands close to the southeastern corner of the open-air Aspar Cistern but is a completely separate structure with its own unique history.
Historical Background
The Sultan Cistern is thought to have belonged to the palace of the Byzantine patrician Bonos, a military commander who died in 627 AD. During the early Byzantine period, Constantinople’s elite often built private cisterns within their palaces to ensure a steady water supply.
Later, during the reign of Emperor Romanos I Lekapenos (920-944), it is recorded that a summer residence was built on the site, possibly incorporating the existing cistern as part of the palace complex. Unlike the more famous underground cisterns of Constantinople, which primarily served public water needs, the Sultan Cistern was likely a private reservoir, supplying water to the imperial or aristocratic estates of the time.
Architectural Features
- Date & Origin: Likely built in the 6th or 7th century, during the later Byzantine period.
- Location: Near the Aspar Cistern, but independent from it, situated in the Fatih district.
- Construction Materials: Built using Byzantine brick and waterproof mortar, designed for long-term water storage.
- Structural Form:
- A rectangular layout, possibly with thick, reinforced walls to withstand water pressure.
- Supported by arches and columns, a common feature in Byzantine cisterns to distribute weight evenly.
- An above-ground structure, unlike the subterranean Basilica Cistern, making it unique in design.
Given its probable aristocratic or imperial function, the Sultan Cistern may have been more elaborately constructed than other private cisterns of its time.
Current Status
Over the centuries, the Sultan Cistern fell into obscurity, largely overshadowed by Istanbul’s more famous Byzantine-era water structures. However, its historical value remains significant, as it offers insight into how the Byzantine elite managed water storage within their estates. Today, the structure has been repurposed, allowing visitors to appreciate its ancient architectural charm while reflecting on its storied past.
Why Visit Sultan Cistern?
For history enthusiasts and Byzantine architecture admirers, the Sultan Cistern provides a unique glimpse into the private water systems of Constantinople’s aristocracy. Its connection to both Bonos and Emperor Romanos I Lekapenos makes it an intriguing stop for those looking to explore beyond the well-known Byzantine landmarks.
Sultan Sarnıcı: İstanbul’un Unutulmuş Bizans Sarnıcı
İstanbul, Bizans mirası açısından zengin bir şehir olup, pek çok tarihi su yapısına ev sahipliği yapmaktadır. Bunlardan biri de Sultan Sarnıcı, günümüzde fazla bilinmeyen ancak Geç Antik Çağ’a tarihlenen önemli bir sarnıçtır. 6. veya 7. yüzyılda inşa edildiği düşünülen bu yapı, Yavuz Selim Camii’nin yakınında, Aspar Açık Sarnıcı’nın güneydoğu köşesine yakın bir konumda yer almaktadır. Ancak, Aspar Sarnıcı ile karıştırılmamalıdır; Sultan Sarnıcı, bağımsız bir yapıdır.
Tarihçesi
Sultan Sarnıcı, büyük olasılıkla patrici Bonos’un (627’de öldü) sarayına ait bir su deposuydu. Bizans döneminde, soylular ve üst düzey yöneticiler, su ihtiyaçlarını karşılamak için özel sarnıçlar inşa ettiriyordu.
Daha sonraki yıllarda, İmparator Romanos I Lekapenos (920-944) buraya bir yazlık saray inşa ettirmiş, muhtemelen Sultan Sarnıcı’nı da bu kompleksin bir parçası olarak kullanmıştır. Şehirdeki büyük kamu sarnıçlarından farklı olarak, Sultan Sarnıcı özel bir su deposu olarak aristokrat veya imparatorluk sarayına hizmet etmiştir.
Mimari Özellikleri
- İnşa Tarihi: 6. veya 7. yüzyıla tarihlenmektedir.
- Konum: Aspar Sarnıcı’nın yakınında, ancak bağımsız bir yapı olarak Fatih ilçesinde yer almaktadır.
- Malzeme: Bizans tuğlaları ve su geçirmez harç kullanılarak inşa edilmiştir.
- Yapısal Form:
- Dikdörtgen planlıdır ve suyun ağırlığını taşıyabilmek için kalın duvarlara sahiptir.
- Tonozlar ve sütunlarla desteklenen bir iç yapıya sahiptir.
- Yer üstünde konumlanan bir sarnıçtır, bu özelliğiyle yeraltı sarnıçlarından ayrılır.
Muhtemelen soylular veya imparatorluk mensupları için tasarlandığı için dönemin diğer özel sarnıçlarından daha özenli bir yapıya sahip olabilir.
Günümüzdeki Durumu
Yüzyıllar boyunca unutulmaya yüz tutmuş olan Sultan Sarnıcı, İstanbul’un daha az bilinen Bizans yapılarından biri olarak kalmıştır. Ancak, tarihî önemi büyük olup, dönemin soylularının ve aristokratlarının su yönetim anlayışını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Günümüzde, yapı restore edilmiş olup, ziyaretçilerin eski Bizans mimarisini yakından gözlemleyebileceği bir mekâna dönüşmüştür.
Sultan Sarnıcı Neden Ziyaret Edilmeli?
Bizans tarihine ilgi duyanlar ve İstanbul’un saklı hazinelerini keşfetmek isteyenler için Sultan Sarnıcı, Konstantinopolis aristokrasisinin su yönetimi ve mimari anlayışı hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Patrici Bonos ve İmparator Romanos I Lekapenos ile olan bağlantıları, burayı Bizans tarihi açısından ilgi çekici bir keşif noktası haline getirmektedir. Eğer İstanbul’un az bilinen Bizans yapılarını keşfetmek istiyorsanız, Sultan Sarnıcı’nı listenize eklemelisiniz!
Categories
Regions
Location
